We spared nothing, killing, burning, or otherwise destroying whatever we could not carry off

We stuurden vanmorgen drieduizend cavaleristen naar zijn hoofdstad München, met de opdracht om al het land in de omgeving te verbranden en vernietigen. Dit druist zo in tegen mijn natuur dat alleen absolute noodzaak me verplichtte ermee in te stemmen. Want deze mensen lijden alleen vanwege de ambitie van hun heer. Doordat er meer dan zestig jaar lang geen oorlog is geweest in dit land zijn de steden zo schoon dat ze jou zouden bevallen. Ik hoop dat je me zult geloven als ik zeg dat mijn aard eronder lijdt als ik zie dat zoveel mooie plaatsen in brand moeten worden gestoken.

[Marlborough, 30 juli 1704]

De oorlog om de opvolging van de overleden Karel II van Spanje plaatste onze landvoogd Maximiliaan-Emanuel in een moeilijk parket. Uiteindelijk koos hij voor een alliantie met de Franse koning Lodewijk XIV en diens kleinzoon Filips V, de betwiste erfgenaam van de Spaanse kroon. De Engelse generaal Marlborough bevocht hem in naam van de zogeheten zeemogendheden, waaronder de Nederlandse Republiek, in Beieren. De landvoogd was immers ook keurvorst van Beieren en wachtte daar in juli 1704 op versterking van de Franse troepen. Om hem onder druk te zetten paste de generaal een soort tactiek van de verschroeide aarde toe. Alles werd platgebrand, in de hoop dat de troepen van de vijand zich dan niet langer konden bevoorraden. Met de plundering kon hij ook zijn eigen troepen betalen : “We spared nothing, killing, burning, or otherwise destroying whatever we could [not] carry off”, zegt een van de soldaten. Wat ze wel konden dragen verkochten ze voor eigen profijt. De krokodillentranen van Marlborough doen niets af aan het leed dat de inwoners van Beieren met deze “devastation of Bavaria” te wachten stond. Te wijten aan de “ambitie van hun heer” zegt Marlborough, die zijn handen daarmee in onschuld waste.

Bronnen en noten :

• Brief van Marlborough aan zijn vrouw, 30 juli 1704, in : WILLIAM COXE, Memoirs of John duke of Marlborough, Vol I, London, 1818.
• Tekst van Marlborough vertaald door GIJS ROMMELSE, De Spaanse Successieoorlog (1702-1713) in : Historisch Nieuwsblad 2/2013 ; aangevuld door mezelf.
• “We spared nothing…”, schreef een van de deelnemende soldaten – een vrouw overigens, vermomd als man, zie onder anderen bij LAURO MARTINES, Furies: War in Europe, 1450–1700, Bloomsbury Publishing USA, 2013, p144-146.
• Jan Balliauw in zijn opiniestuk ‘Wordt 2017 even goed voor Poetin als afgelopen jaar ?’ op deredactie.be van 2 januari 2017 : “We kunnen alleen maar hopen dat in 2017 de politieke leiders in de wereld voldoende gezond verstand hebben om ons niet in ondoordachte en gevaarlijke avonturen te storten.” – Of, hoe we driehonderd jaar later nog steeds de speelbal lijken te zijn van machiavellistische staatsleiders…
• Foto’s : President Donald J. Trump (from the White House) (direct link), https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=55176146 – Vladimir Vladimirovitsj Poetin, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=19375625