… ce Gulf Stream de fausses nouvelles
In het Journal d’Anvers schrijft een zekere Calchas een dialoog uit waarbij de gesprekspartners zich afvragen of de pers gecensureerd moet worden – in het zog van Mussolini en van de Sovjets – om de slachtoffers van valse berichten te beschermen. Of moet ze haar gang kunnen gaan met snelle en ongecrontoleerde berichtgeving om de honger naar nieuwsberichten van het nieuwsgierige publiek te kunnen stillen?
Aanleiding was de berichtgeving over de ramp met het luchtschip Italia dat op 25 mei 1928 was neergestort tijdens een noordpoolexpeditie: “Wat is er allemaal niet geschreven over Nobile en zijn metgezellen? Men heeft ze gekraakt met de meest gruwelijke leugens. Men ging zelfs zover Zappi er van te beschuldigen dat hij Malmgreen had vermoord en opgegeten!….”
Hier zien we deze verdomde concurrentiegeest aan het werk, vooral bij de Amerikaanse telegraafbureaus. Ze geven veel geld voor een primeur, om eender welke bijzonderheid over de ramp van de dag in de kranten te krijgen. Hun verslaggevers zullen iedereen en alles interviewen, eender hoe, en alles wat hen verteld wordt telegraferen, zonder kostbare tijd te verspillen aan het controleren ervan. Bovendien moeten ze hun reiskosten verantwoorden, en als ze zich moesten houden aan gecontroleerd nieuws, zouden ze elke dag “Niets nieuws” telegraferen en… het agentschap zou ze ontslaan!
Laten we eerlijk zijn: dit alles is ook een beetje de schuld van het publiek. De lezer “wil” informatie, zelfs als het onmogelijk is om die informatie met enige zekerheid te verkrijgen. Als er ergens een mysterie opduikt en “zijn” krant zegt er niets over, dan is deze krant “slecht gemaakt” en zal hij de krant kopen die er wel iets over zegt, ook al is het niet waar.
Bronnen en bijkomende informatie:
- De afbeelding van het luchtschip Italia dateert van voor de ramp van mei 1928 en is afkomstig van: Bundesarchiv, Bild 102-05738 / Georg Pahl / CC-BY-SA 3.0, CC BY-SA 3.0 de, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=86480976.
Het bijschrift bij de foto vermeldt: ‘Die glückliche Landung des Nordpol-Luftschiffes “Italia” in Stolp in Pommern! Nach 30 stündigem Fluge landete das italienische Nordpolluftschiff “Italia” unter Führung des Generals [Umberto] Nobile wohlbehalten in Stolp in Pommern. Eine Stabilisierungsfläche am Luftschiff wurde im Gewittersturm stark beschädigt. Das glücklich gelandete Luftschiff “Italia” in Stolp i/Pommern.’ - De in de eerste alinea genoemde personen zijn:
- Umberto Nobile, leider van de expeditie, die de expeditie ook overleefde;
- Finn Malmgren, Zweedse meteoroloog, die de expeditie niet overleefde;
- Filippo Zappi, navigator. Overleefde de expeditie ook.
- De citaten zijn afkomstig uit het Journal d’Anvers van 3 augustus 1928.
Zie ook: “Titanic. One Newspaper, Seven Says and the Truth That Shocked the World” over hoe de London Daily Telegraph, blijkbaar de grootste krant uit die tijd, in de eerste week over de ramp bericht. Meer dan 200 artikelen met zinnen als “The Titanic sank at 2:20 this morning. No lives were lost.”