Komtons Helpen Uytde Slaever Nije Vande Booze Tyran

“Enfin, Alles Gaetoem Zeep Ende Maegere Ratten Worden Vet Metge Stolen Goed Zoodat Stelen, Rooven, Plunderen Geene Zonde Meer Enis. Helaes Onder Watti Rannen Leiven Wij”

[anonieme Leuvense ambtenaar in 1789]

In 1789 werden er in Leuven vierenveertig nieuwe vondelingen opgeraapt, maar dat was in die jaren niet echt buiten-gewoon. Een decennium eerder ging het nochtans maar om een vijftal vondelingen per jaar. Het waren echter ongewone tijden en de patriottische ambtenaar, die de vondelingen moest inschrijven, vond meer en meer inspiratie in de opstand tegen keizer Jozef II. De zuigelingen Bartholomeus Komtons en Matheus Helpen waren bij de eersten om de oproep om hulp van revolutieleider Hendrik Van der Noot aan Engeland, Pruisen en de Verenigde Provincies te ‘ondersteunen’. In een volgende reeks vondelingennamen die zich als een zin laat lezen liet de ambtenaar zijn eigen gevoelens de vrije loop. In datzelfde jaar werd de aan gang zijnde Brabantse Omwenteling zelfs tijdelijk een succes. De verschillende Zuidnederlandse provincies verklaarden zich onafhankelijk en vormden op 11 januari 1790 een nieuwe confederale staat – de Verenigde Nederlandse Staten. In december was het grondgebied echter opnieuw in handen van Oostenrijk. Het ‘roven en plunderen van de tirannen’ bleef in de jaren daarna nog wel een tijdje aanhouden.

Bronnen en noten :

• Foto Luijt, Wikimedia Commons : Monument van Henk van Randwijk op het Weteringplantsoen te Amsterdam. Tekst : Een volk dat voor tirannen zwicht zal meer dan lijf en goed verliezen, dan dooft het licht… Het monument werd op 4 mei 1970 onthult ter herinnering aan het Nederlandse verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog.
• L. DE MAN, Vondelingen en hun naamgeving, Instituut voor naamkunde, Leuven, 1956, p23-25.